dr Justyna Cząstka-Kłapyta
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Monografia:
2014 r.
Kolędowanie na Huculszczyźnie. – red. A. Doboszewska, Kraków, ss.560 + DVD (540 ss. tekstów kolęd + 3 godz. film dokumentacyjno-naukowy), łącznie 1100 ss.
Artykuły naukowe:
2006 r.
Muzyka Huculszczyzny (Karpaty ukraińskie) w świetle materiałów źródłowych i badań własnych [w:] Czarnohora, przyroda i człowiek, red. M. Troll, Kraków 2006, s. 141 – 156 (art. recenzowany przez J. Stęszewski).
2007r.
Muzyka Osturni w kontekście wieloetniczności Spisza. [w:]„Prace Pienińskie”, t.17, Szczawnica 2007, s. 237- 241.
2008 r.
Wpływy wołoskie w folklorze muzycznym Karpat, ze szczególnym uwzględnieniem rusińskiej wsi Osturnia (Zamagurze Spiskie) [w:] Wołoskie Dziedzictwo Karpat. Sekcja Ludoznawcza, Czeski Cieszyn 2008, s. 51 – 68. (art. recenzowany przez J. Stęszewski).
Autoklasyfikacja repertuaru muzycznego na przykładzie rusińskiej wsi Osturnia (Zamagurze Spiskie), [w:] Huculi, Bojkowie, Łemkowie – tradycja i współczesność – Międzynarodowa Konferencja Naukowa w ramach Festiwalu Huculskiego im. Stanisława Vincenza, (red.) Justyna Cząstka-Kłapyta, Kraków 2008, wersja dostępna w języku polskim i ukraińskim, s. 123-138 (art. recenzowany przez J. Stęszewski).
Huculskie „Rizdwo” – przemiany folkloru muzycznego i obrzędowego [w:] Huculszczyzna, jej kultura i badacze – Międzynarodowa konferencja naukowa w ramach Festiwalu huculskiego 2006 „Za głosem trembity”, (red.) Jan Stęszewski, Justyna Cząstka-Kłapyta, Kraków 2008, s. 53-76 (art. recenzowany przez J. Stęszewski).
2010r.
Charakterystyka i funkcja plesu w obrzędzie kolędowania na współczesnej Huculszczyźnie, [w:] Materiały z konferencji: Kultura współczesnej Huculszczyzny w kontekście porównawczym, red. Justyna Cząstka-Kłapyta, prof. dr hab. Jan Stęszewski, Kraków 2010, s. 63-91 (art. recenzowany przez J. Stęszewski).
2011 r.
Pytanie o źródła wielogłosu pienińskiego, [w:] Prace Pienińskie, t. 21, red. R. Remiszewski, Szczawnica, s.35-52.
O źródłach i mechanizmach przemian repertuaru muzycznego w obrzędzie kolędowania męskich grup kolędniczych na Huculszczyźnie – przyczynek do rozważań, [w:] Гуцуъщина в Гомоні Віків. Мамеріалџ Міжнароднї Народної Конференції, Лбвів, 334-346 (artykuł recenzowany przez J. Stęszewski).
O uchwytnych zapożyczeniach i ich chronologii w tradycji muzycznej Hucułów, [w:] Huculszczyzna w badaniach młodych naukowców, red. M. Troll, A. Warchalska, Kraków, s. 213 – 227. (artykuł recenzowany przez prof. dr hab. Jana Stęszewskiego)
Oral tradition (Music), Culture and Nature: The European Heritage of sheep farming and pastorallife; https://canepalconference.wordpress.com/.
2013 r.
Muzyczna kultura pasterska, [w:] Pasterstwo w Karpatach. Tradycja i Współczesność, red. M. Kiereś, B. Rosiek i inni, Warszawa, s.57-69 (artykuł recenzowany przez M. Kiereś).
2014 r.
Formy archaicznego kolędowania w kulturze współczesnej Huculszczyzny w kontekście kultury kolędniczej Górali Babiogórskich, [w:] Kultura pasterska łuku Karpat i jej oddziaływanie na kulturę Babiogórców. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Babiogórskie Centrum Kultury w Zawoi z okazji 30. „Babiogórskiej Jesieni”, 19 września 2014, red. U. Janicka-Krzywda, Kraków-Zawoja, s. 71-87 (artykuł recenzowany przez U. Janicką – Krzywdę).
Folklor muzyczny, [w:] Kultura Ludowa Górali Pienińskich, red. K. Ceklarz, U. Janicka-Krzywda, Kraków, s. 507-530 (artykuł recenzowany przez B. Lewandowską).
2015r.
Czy religijny śpiew górali pienińskich i gorczańskich zostanie ocalony?, „Prace Pienińskie”, t. 25, red. R. Remiszewski, Szczawnica, s. 203-218.
Magia tańca – problem odwzorowania ruchu obrotowego na przykładzie huculskiego kolędniczego tańca kruhljek [w:] Karpaty pełne czarów. O wierzeniach, medycynie i magii ludowej Karpat polskich, t. II „Prace Komisji Kultury” Nowotarskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, red. K. Ceklarz, P. Kowalski, Nowy Targ, s. 141-150 (artykuł recenzowany przez prof. J. Święcha).
„W stronę źródeł – pieśń religijna górali spod Pienin i Gorców” – Podsumowanie badań projektu; załącznik do płyt CD (520 pieśni religijnych z regionu Pienin) i film na DVD.
2016r.
Funktion and genesis of ”trombita” music instrument with special attencion to Huculschyna region [w:]Balcanica Poznanienzia XXIII. Acta et studia. Wydawnictwo Instytutu Historii UAM, Poznań, s. 187-196 (artykuł recenzowany przez 2 recenzentów).
2017 r.
Pieniny – region pogranicza; wstęp do płyta DVD i CD „Muzyka bez granic” (projekt ministerialny), Kraków 2017.
Martwa koljada, [w:] „Pismo folkowe, tradycja, muzyka świata i okolic”, nr. 126, red. A. Kusto, Lublin, s. 7-11.
Magiczny świat Hucułów w opracowaniach Urszuli Janickiej-Krzywdy, [w:] U. Janicka-Krzywda (1949-2015). Życie niebanalne, red. K. Barańska, W. A. Wójcik, wyd. COTG Kraków, s. 107-118 (artykuł recenzowany przez dr K. Slabosz-Palacz).
2019 r.
Kolędniczy pląs z Huculszczyzny [w:] Rocznik Przemyski. Literatura i Język, t.55, z. 2 (23), s. 199-221 (artykuł recenzowany przez prof. J. Bartmińskiego).
2020 r.
Związki tradycji wokalnej Rusinów z Małych Pienin (Słowacja) z Bałkańskimi Wołochami, [w:]Materiały z Międzynarodowej Konferencji Naukowej w Starej Lubowli, s. 40-46.
Babia Góra-góra zaświatów i góra kobiet, [w:] Kobiety Babiej Góry, Beskidów i Karpat. Materiały z VI Babiogórskiej Konferencji Naukowej zorganizowanej przez Babiogórskie Centrum Kultury im. Dr Urszuli Janickiej-Krzywdy w Zawoi z okazji 36. Babiogórskiej Jesieni 18 września 2020 r., t. 1, red. K. Slabosz -Palacz, P. Krzywda, Kraków – Zawoja 2020, s. 11-32 (artykuł recenzowany przez Andrzej Szyjewski, K. Slabosz-Palacz).
Kosmogonia jako źródło interpretacji niektórych toponimów i hydronimów Tatr – próba nowego ujęcia, [w:] „Prace Pienińskie”, t. 30, red. R. Remiszewski, Szczawnica, s. 45-62 (artykuł recenzowany przez Andrzej Szyjewski).
2021 r.
Związki tradycyjnej muzyki wokalnej Wołochów między Karpatami a Bałkanami w kontekście historycznych migracji wołoskich, [w:] Balcanica Posnaniensia XXVIII/1 Ius Valachicum I, s.321-362 (artykuł recenzowany przez J. Przerębski i P. Dahlig).
2023r.
Kosmogoniczne źródła muzyki w kontekście autoklasyfikacji tradycyjnych instrumentów muzycznych Hucułów – nowa perspektywa analizy, Łódzkie Studia Etnograficzne [online]. 20 październik 2023, t. 62, s. 217–236
2024 r.
Kosmogoniczna analiza huculskiej trembity jako przyczynek do rozważań nad pierwotną funkcją trąb nie tylko w Karpatach [w:] Tradycje pasterskie w folklorze muzycznym, red. Bożena Lewandowska, Zakopiańskie Centrum Kultury, Zakopane, s. 51- 62.
Artykuły popularnonaukowe:
* pogrubioną czcionką zaznaczono artykuły o charakterze etnomuzykologicznym
2006 r.
Osturnia, etniczna wyspa, „Tatry TPN”, nr 4 (18), Zakopane, s. 66-69.
2008 r.
Muzyka Osturni – zapomnianej wsi spiskiej, „Na Spiszu” nr. 1 (66), Nowy Targ 2008, s. 44 – 45.
2014 r.
Swojskość ukryta w śpiewie. O unikatowej kulturze muzycznej górali pienińskich, „Polski region Pieniny”, nr. 11, Szczawnica, s. 12-17.
Hej kolęda, kolęda, „Polski Region Pieniny”, Szczawnica, nr. 11”, s. 66-70.
Oskar Kolberg, „Polski Region Pieniny”, Szczawnica, nr. 11, s. 10-11.
2015 r.
Dunajec w pieśniach górali pienińskich, „Polski Region Pieniny”, Szczawnica, nr. 12, s. 98-103.
Przełom Dunajca w literaturze polskiej, „Polski Region Pieniny”, Szczawnica, nr. 13, s. 52-55.
Żaby – zaczarowane demony z Grywałdu, „Polski Region Pieniny”, Szczawnica, nr. 13, s. 94-97.
2016 r.
Obrzędy i zwyczaje Rusinów osturniańskich, „Tatry TPN”, nr. 56, Zakopane, s. 186-191.
Rozmuzykowane taternictwo Tytusa Chałubińskiego, „Tatry TPN”, nr. 57, Zakopane, s. 181-185.
Dlaczego górale śpiewają?, „Tatry TPN”, nr. 58, Zakopane, s. 181-185.
Panoramy tatrzańskie dawniej i dziś. Zachwyt i groza, „Tatry TPN”, nr. 58, Zakopane, s. 160-163.
2017 r.
Skąd się wzięło kolędowanie pod Tatrami? „Tatry TPN”, Zakopane nr. 59.
Tatry na własność – wywiad z dr Jerzym Zasadnim, „Tatry TPN”, nr. 59.
Magia redyku,„Tatry TPN”, nr. 60, Zakopane
Narodziny skrzypiec – instrumentu o diabelskiej mocy, „Tatry TPN”, nr. 61, s. 178-183.
2018 r.
Magia Rozety, „Tatry TPN”, nr. 62, 63, s. 164-173.
Jubileusz Ferdynanda Hoesicka w Instytucie Muzykologii UJ, „Tatry TPN”, nr. 62, 63, s. 153
Władcy wiosennej wegetacji „Tatry TPN”, nr. 64, s. 176-181.
Tatry Boga Wołosa, „Tatry TPN”, nr. 65, s. 174-178.
2019 r.
Bogowie wiosny, „Tatry TPN”, nr. 68, s. 168-171.
Dom jako mikrokosmos, „Tatry TPN”, nr. 69, s. 174-177.
Płanetnicy, „Tatry TPN”, nr. 70, s. 170-173.
Spisz okiem filmowca – z Krzysztofem Krzyżanowskim rozmawia Justyna Cząstka-Kłapyta, „Tatry TPN”, nr. 67, s. 113-117.
2020 r.
Dudy instrument muzyczny z zaświatów, „Tatry TPN”, nr. 72, s. 170-173.
Chroniąc przyrodę dbamy o zdrowie, „Tatry TPN”, nr. 73, s. 130-132.
Skalni strażnicy dusz, „Tatry TPN”, nr. 74, s. 174-176.
2021 r.
Wołosi-ludzie w drodze, „Tatry TPN”, nr. 77, s.126-130.
2023 r.
Zanim wzejdzie słońce – [wątki śmierci w kulturze Podtatrza], „Tatry TPN”, nr 83, s.142-147.
Najstarsze szlaki pasterskie z Podhala w Tatry, „Tatry TPN”, nr. 84.
Czy rzeczywiście znamy prawdę o Wołochach, „Tatry TPN”, nr. 84.
Turbina, niedźwiedzie i kocioł. Z Wincentym Cieślewiczem wieloletnim kierownikiem schroniska na Polanie Chochołowskiej, rozmawiają Justyna Cząstka-Kłapyta i Elżbieta Frankowska-Cząstka, „Tatry TPN”, nr. 86, s. 146-151.
Ruś Szlachtowska na kresach etnicznego osadnictwa wołoskiego, „Karpacki Przegląd Społeczno-Kulturalny”, nr. 5 (55), 2023, s. 10-12 (wraz z Piotrem Kłapytą).
Wielogłos-endemit karpacki, „Maćkowa Perć”, red. M. Skupień, J. Cząstka-Kłapyta i inni, , Kraków COTG PTTK, nr. 1 (44), s. 15-17.
2024 r.
Wołosi i mity wołoskie (wraz z P. Kłapyta), „Maćkowa Perć”, red. M. Skupień, J. Cząstka-Kłapyta i inni, Kraków COTG PTTK, nr 1 (44), s. 18-20.
Kosmogonia roślin żeńskich, „Karpacki Przegląd Społeczno-Kulturalny”, nr. 7 (57), 2024
Tajemnice gęśli, „Tatry TPN”, nr……, s.
Ruś Szlachtowska na kresach etnicznego osadnictwa wołoskiego (z Piotrem Kłapytą), Gazeta Górska, rok XXXII, nr. 2, Kraków, s. 36-45.
Kosmogonia roślin żeńskich, „Karpacki Przegląd Społeczno-Kulturalny”, nr. 2 (56) 2024, s. 22-24.
Szlakiem tradycyjnych pasterskich fenomenów muzycznych w Małopolsce (70 ss., 2024)
https://visitmalopolska.pl/-/podroze-z-pasja-szlakiem-tradycyjnych-pasterskich-woloskich-fenomenow-muzycznych-w-malopolsce (cz. I)
https://szlakwoloski.eu/posts/podroze-z-pasja-szlakiem-tradycyjnych-pasterskich-woloskich-fenomenow-muzycznych-w-malopolsce-czesc-ii (cz. II)
Wołosi na Podtatrzu i w Tatrach, tekst 20 ss. dla Stowarzyszenia Pro Carpathia, 2024. Skrót artykułu (4 ss.) w „Maćkowa Perć”, nr. 2 (45), 2024 r., red. M. Skupień, J. Płonczyński, J. Konieczniak, J. Cząstka-Kłapyta i inni, COTG PTTK, Kraków.
Obłazowa- miejsce ekplozji kultury Homo Sapiens – wywiad z prof. Szyjewskim i prof. P. Valde-Nowakiem – „Maćkowa Perć”, nr. 3 (46), 2025, red. M. Skupień, J. Płonczyński, J. Konieczniak, J. Cząstka-Kłapyta i inni, COTG PTTK, Kraków.
Wołosi w Tatrach, „Maćkowa Perć”, nr. 3 (46), 2025, red. M. Skupień, J. Płonczyński, J. Konieczniak, J. Cząstka-Kłapyta i inni, COTG PTTK, Kraków.
2025 r.
Kolęda huculska – rodem ze starych wieków, „Tatry TPN” 2025